A, JĘZYK A – język ojczysty tłumacza, na który dokonuje on przekładu
ACI = Auxiliary Conference Interpreter (ang.) – tłumacz konferencyjny pracujący jako freelance (wolny strzelec) w instytucjach UE (akredytowany)
AIIC = Association Internationale des Interprètes de Conférence (fr.) – Międzynarodowe Stowarzyszenie Tłumaczy Konferencyjnych (skrótu francuskiego używa się także w innych językach)
AKREDYTACJA UE – uprawnienia do pracy jako tłumacz konferencyjny-wolny strzelec (ACI) w instytucjach Unii Europejskiej. Akredytację otrzymuje się po zdaniu egzaminu przeprowadzanego przez instytucje UE.
À VISTA, TŁUMACZENIE – rodzaj tłumaczenia symultanicznego, w którym tłumacz przekłada ustnie „na żywo” otrzymany tekst pisemny lub przekłada wygłaszane wystąpienie, wspomagając się jego wersją pisemną (lecz ważniejsza jest wersja wygłoszona, zob. CHECK AGAINST DELIVERY)
B, JĘZYK B – język obcy aktywny; język, którym tłumacz posługuje się perfekcyjnie, ale który nie jest jego językiem ojczystym, i na który dokonuje przekładu z jednego lub kilku innych języków
C, JĘZYK C – język obcy pasywny (bierny); język, który jest dla tłumacza w pełni zrozumiały i z którego dokonuje on przekładu
CHECK AGAINST DELIVERY (ang.) – obowiązuje wersja wygłoszona, w sytuacji, w której tłumacze otrzymują tekst wystąpienia i mogą tłumaczyć na jego podstawie
CHUCHOTAGE (fr.) – zob. SZEPTANKA
DÉCALAGE (fr.) – odstęp pomiędzy słowami mówcy a słowami tłumacza, dokonującego przekładu symultanicznego
EMCI = European Masters in Conference Interpreting – studia podyplomowe z zakresu tłumaczenia konferencyjnego w ramach europejskiego konsorcjum szkół tłumaczenia konferencyjnego (jeden ośrodek akademicki w danym kraju), prowadzone m.in. w Paryżu, Genewie, Warszawie (ILS UW), pod patronatem Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej i przy ich wsparciu
FREELANCE – ”wolny strzelec”, tłumacz niezatrudniony na etacie, pracujący dla wielu różnych zleceniodawców
KABINA – miejsce pracy tłumacza symultanicznego. Kabiny powinny spełniać określone wymogi dotyczące rozmiaru, wentylacji, widoczności mówców i sali itp.
To także określenie używane w odniesieniu do grupy tłumaczy dokonujących przekładu na dany język, np. kabina polska w Parlamencie Europejskim, jak również (na rynku polskim) dokonujących przekładu na dany język obcy i z niego, np. kabina angielska na wielojęzycznej konferencji w Polsce (gdzie wszyscy tłumacze pracują z polskim A).
KABINOWE, TŁUMACZENIE – rodzaj tłumaczenia symultanicznego, z wykorzystaniem sprzętu tłumaczeniowego i kabiny. Tłumacz słyszy jedynie wypowiedzi wygłoszone do mikrofonu – i tylko takie jest w stanie przetłumaczyć. Bardzo istotne jest ustawienie kabiny; tłumacz powinien dobrze widzieć mówców i wykorzystywane materiały wizualne.
KOMBINACJA JĘZYKOWA – języki, z którymi pracuje tłumacz (np. polski A, francuski B, włoski C)
KONSEKUTYWNE, TŁUMACZENIE (KONSEKUTYWKA) – tłumaczenie, w którym przekłada się wypowiedź mówcy podzieloną na fragmenty; mówca robi przerwy dla tłumacza.
Takie notatniki świetnie się nadają do konsekutywki
NOTACJA – system sporządzania notatek w tłumaczeniu konsekutywnym; każdy tłumacz w miarę zdobywania doświadczenia wyrabia sobie własny
PIVOT (fr.) – tłumacz, którego przekład (w kabinie) służy innym tłumaczom za komunikat źródłowy (”biorą z niego relay”)
RELAY (ang.) – tłumaczenie pośrednie; tłumacz nie zna języka źródłowego, więc przekłada komunikat za pośrednictwem innego przekładu (bezpośredniego), np. gdy w kabinie polskiej nikt nie zna greckiego, polski tłumacz może przekładać wystąpienie greckiego mówcy, słuchając tłumaczenia kolegi z kabiny angielskiej (który ma grecki w swej kombinacji językowej)
RETOUR (fr.) – tłumaczenie z języka A (ojczystego) na język B (aktywny obcy)
SYMULTANICZNE, TŁUMACZENIE (SYMULTANKA) – tłumaczenie ”jednoczesne”, ”równoległe”, zwykle z wykorzystaniem sprzętu tłumaczeniowego i kabiny. Tłumacz słucha komunikatu źródłowego i tłumaczy go niemal równocześnie (zawsze ma to miejsce z nieznacznym opóźnieniem, zob. DÉCALAGE) na język docelowy.
SZEPTANE, TŁUMACZENIE (SZEPTANKA) = CHUCHOTAGE – rodzaj tłumaczenia symultanicznego, zalecany tylko w wyjątkowych okolicznościach. Odbywa się bez wykorzystania sprzętu tłumaczeniowego, dla maksimum 2-3 osób. Tłumacz mówi ściszonym głosem, by nie zagłuszać mówcy, który czasem nie używa mikrofonu.
Komentarz: Oprócz samego tłumaczenia symultanicznego wysiłku wymaga często wtedy samo usłyszenie mówcy. Ten rodzaj tłumaczenia znacząco obciąża także struny głosowe. Szeptanka wymaga czasem wysiłku większego niż kabina. Jeśli klient zdecydowanie obstaje przy trybie symultanicznym (nie życzy sobie konsekutywki ze względu na ograniczenia czasowe), lecz bez kabiny (względy oszczędnościowe, brak miejsca, częste przemieszczanie się uczestników), a jednocześnie tłumaczenie ma się odbywać dla większej liczby osób, proponuje się czasem specjalne urządzenia przenośne do tłumaczenia konferencyjnego (tłumacz także mówi ściszonym głosem, by nie zagłuszać mówcy, do mikrofonu, słuchacze słyszą tłumaczenie w słuchawkach).
Pierwotna wersja glosariusza ukazała się w 2005 roku na stronie Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich, została zaktualizowana i poprawiona w styczniu 2014. Autorka: Monika Kokoszycka, przy współpracy m.in. Mateusza Cygnarowskiego
Fot. Bertold Schmitt, mk
Related posts:
Kabina z widokiem
Tłumaczenie konferencyjne: tempo, różnorodność, ostra konkurencja. Wywiad o rynku i o tym, czego na studiach nie uczą
Kot w worku, czyli o tłumaczeniu konferencyjnym z perspektywy młodego tłumacza
O szkołach dla tłumaczy głosów kilka
Jeden domicyl: biznes, etyka, praktyka. Opinie tłumaczy
Polski w duszy, angielski w głowie. Rozmowa z Janem Krótkim
Świetne informacje! Tak dalej! 🙂
🙂 Dziękuję!